| تاریخ ارسال: 1404/2/25 |
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی نشست نقد و بررسی کتاب «عاملیت دیجیتال در آموزش عالی» به همت انتشارات پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی وزارت علوم با حضور الهام اکبری (مترجم) حامد طاهری کیا (منتقد) و عبدالله کریم‌زاده (دبیر نشست) در غرفه این پژوهشگاه مستقر در سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
دکتر کریم زاده در ابتدا با اشاره به اینکه موضوع اصلی کتاب درباره عاملیت دیجیتال است، کتاب سعی کرده که یک ادبیات تئوریک درباره مفهوم دیجیتالی‌شدن تولید کند. این کتاب می‌تواند خلاء‌های معرفتی موجود در محافل نظری ایران را پر کند.
دکتر طاهری کیا در ابتدا با اشاره به اینکه کتاب ترجمه بسیار خوبی دارد گفت: این نشان می‌دهد که مترجمان به حوزه کتاب تسلط کافی دارند و سبب شده که کتاب راحت‌تر خوانده شود. کتاب تلاش می‌کند تا ما را با نظام آموزش در قرن بیستویکم همراه کند. نظام آموزش در قرن بیستویکم یا بهتر است بگوییم نظام آموزش در وضعیت دیجیتال با انواع ابزارها و فناوری‌ها همراه است. رکوردهایی که تولید و نشر و چرخش اطلاعات را ممکن می‌کند یکی از ویژگی‌های زیستن در عصر دیجیتال است. ما می‌توانیم درباره شرایط وضعیت آموزش در عصر دیجیتال فکر کنیم. برای اینکه ما دچار یک تحول عظیم فناوری هستیم. در جامعه اطلاعاتی که کاستلز می‌گوید خیلی اهمیت دارد، گویی که اطلاعات به مثابه دانش و دانش به مثابه اطلاعات بسیار به هم نزدیک شده‌اند و دو مفهومی که اطلاعات و دانش دو مفهومی هستند که تفاوت‌های ماهیتی بارزی دارند.
وی افزود: موقعی که در وضعیت دیجیتال این دو به هم نزدیک می‌شوند و دانشگاه مبتنی بر دانش و جریان اطلاعات خیلی اهمیت پیدا می‌کند. بنابراین ما دوباره باید به مفهوم دانش برگردیم و ببینیم که دانش در بستر رسانه‌های نوین چه تفاوتی با تولید دانش در عصر آنولوگ می‌کند. یعنی عصری که چاپخانه بودند یا عصر کاغذ و تولید و نشر دانش که به واسطه نشر کتاب شکل می‌گرفت. الان دانش در شکل فایل‌های مختلف است فایلی شدن دانش نرم افزارهایی را بوجود آورده که درون آنها اجرا می‌شوند. به همین خاطر مهارت یا سواد دیجیتالی که در اینجا بوجود می‌آید این است که چگونه به این فایل‌ها دسترسی داشته باشم. یا چگونه می‌توانم در وبسایت‌ها عضو شوم.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه یادآور شد: به همین دلیل ما وارد یک انقلابی شدیم و این کتاب دارد درباره عاملیت دیجیتال در قالب آموزش عالی سخن می‌گوید. عاملیت دیجیتال یعنی تاثیرگذاری فناوری روی وضعیت انسانی وقتی درباره عاملیت بحث می‌کنیم کماکان درباره عاملیت‌های انسانی فکر می‌کنیم. مثلا یک استاد دارد به یک دانشجو درس می‌دهد و عامل تغییر و تحول دانش است. اما زمانی که عامل تغییر و تحول یک دانشجو یک فایل پی دی اف یا یک فایل ویدیو می‌شود اینجاست که عاملیت متفاوت می‌شود. اینجاست که ما وارد دوران پلی (play) کردن دانش می‌شود. این نشان می‌دهد که چقدر نظام آموزش در وضعیت دیجیتال تغییر کرده است. این به ما کمک می‌کند که موقعیت دانشجو و سامانه قدرت دانشگاه و استاد را بشناسیم و همچنین نسبت اینها را با همدیگر بشناسیم.
دکتر کریم‌زاده در ادامه با طرح پرسش‌هایی از مترجم بحث را ادامه داد و گفت: ما با یک انباشت دانش مواجه هستیم، انباشت دانش مستلزم این است که در کنار عاملیت دیجیتال عاملیت خودمان را هم باید تقویت کنیم. پرسش این است الان تمایز بین عاملیت انسان و دیجیتال مطرح است در این کتاب اگر عاملیت بیشتر روی دیجیتال است پس عاملیت انسانی چه می‌شود؟
دکتر الهام اکبری در پاسخ گفت: کتاب درواقع با یک نگاه انتقادی و اجتماعی به نقش فناوری‌های در دانشگاه می‌پردازد و نگاه اصلی نویسنده‌ها این است که فناوری صرفا یک ابزار فنی و خنثی نیست بلکه بخشی از یک فرایند پیچیده انسانی و فرهنگی است که با موضوعاتی مانند قدرت، هویت، یادگیری گروه خورده است. مفهوم محوری کتاب بحث عاملیت دیجیتال است به این معنی که وقتی از مفهوم عاملیت دیجیتال استفاده می‌کنیم می‌خواهیم بگوییم که توانایی، آزادی، اختیار استادان و دانشجویان برای تصمیم‌گیری آگاهانه نسبت به نحوه و چگونگی استفاده از فناوری‌ها مطرح می‌شود.
دکتر کریم زاده: کتاب به لحاط تئوریک توانسته است به نحوی بازاندیشی در فرایند دیجیتالی شدن داشته باشد؟ آیا توانسته یک چرخش معرفتی در فهم ما از دیجیتالی شدن ایجاد کند؟
دکتر اکبری: مشکلی که در ایران داریم این است که نگاه به فناوری آموزشی یک نگاه ابزاری است. به زعم من یک نگاه سطحی است. طراحی آموزشی به عنوان حلقه واسطی بین فناوری‌ها و یادگیری معمولا مغفول مانده است. ما یادگیری الکترونیکی را به تحقق فناوری یا ارائه محتوی تقلیل داده‌ایم. در حالی‌که یادگیری الکترونیکی خیلی فراتر از تحقق یک فناوری یا ارائه یا تولید محتوی می‌تواند باشد. کتاب چون خیلی روی عاملیت دیجیتال توجه کرده اگر بتوانیم نگاه دانشجویان و استادان را به این کتاب جلب کنیم، این تغییرات را می‌توانیم در بحث‌های پژوهشی‌مان ببینیم. به جای اینکه بپرسیم ما چه ابزاری داریم باید بپرسیم که فناوری‌ها بر یادگیری و هویت و ... می‌تواند تاثیرگذار باشد. تاثیر دیگر این کتاب این است که نگاه ما را از سخت افزار و محتوا به سطح تعامل و معنا سوق می‌دهد و از رویکرد اثربخشی به سمت رویکرد انتقادی حرکت کنیم.
دکتر کریم زاده: این کتاب چه بینش جدیدی درباره حکمرانی دیجیتال به ما می‌دهد؟
دکتر اکبری: کتاب به دنبال برجسته‌سازی نقش طراحی یادگیری به عنوان یک فرایند اجتماعی و پویا، است. در بحث طراحی یادگیری که در این کتاب آمده است فضا خیلی متفاوت می‌شود و کتاب می‌خواهد روایت ساده‌انگارانه از فناوری را که ما مدام به مثابه ابزار به آن نگاه می‌کنیم را به مثابه یک فضای منازعه و قدرت تعامل مورد بحث قرار دهد. از این حیث می‌تواند روی حکمرانی تاثیرگذار باشد.
دکتر کریم زاده: انگیزه شما از ترجمه این کتاب چه بود؟
در مواجهه با موج شتاب‌زده دیجیتال‌سازی در آموزش عالی در سال‌های اخیر که شاهدیم و متکی بر خرید فناوری و تولید محتوی متمرکز است بدون اینکه به معنا توجه شود. زمانی که این کتاب را دیدم حس کردم که این کتاب همان صدای غایبی است که در فضای دانشگاهی ما باید باشد. ترجمه این کتاب برای ما تلاشی برای بازاندیشی و گفتگو و تحول در شیوه مواجهه ما با فناوری‌های آموزشی است.
دکتر کریم زاده: در ادبیات حکمرانی دیجیتال برخی معتقد به مرگ دانشگاه هستند آیا شما به این قائل هستید؟
دکتر اکبری: اگر دانشگاه را به معنای آموزش حضوری در نظر بگیریم هیچ جای دنیا به دنبال مرگ دانشگاه یا آموزش حضوری نیست و قابل تحقق نیست. فناوری‌ها می‌توانند به کمک آموزش حضوری و دانشگاه بیایند، اما نمی‌توانند جایگزین آن شوند.
دفعات مشاهده: 68 بار |
دفعات چاپ: 9 بار |
دفعات ارسال به دیگران: 0 بار |
0 نظر
