رئیس مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی با بیان این که مدیریت ژله‌ای لازم برای اداره نظام آموزش عالی کشور در شرایط مدیریت‌ناپذیر پاندمی کرونا به خوبی اعمال نشد بر ضرورت بهره‌گیری از یافته‌های تحقیقات و تجارب این دوره برای مدیریت این نظام در شرایط متفاوت پساکرونا تأکید کرد.
به گزارش روابط عمومی مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دکتر حسین میرزائی در همایش «آموزش عالی در دوران کرونا و پساکرونا» که روز دوشنبه ۲۹ آذرماه به همت موسسۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی و با همکاری معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برگزار شد، اظهار داشت: تعابیر مختلفی برای توصیف وضعیتی که در دو سال اخیر با آن مواجهیم به کار رفته که من مایلم از تعبیر «چرخش کرونا» یا «چرخش کووید ۱۹» برای آن استفاده کنم. «چرخش» واژه‌ای است که در سده اخیر در برخی مواقع به کار برده شده است؛ مثل «چرخش زبانی»، «چرخش فرهنگی» و … در حوزه علوم انسانی که بیشتر به معنی توجه ویژه یا نگریستن به همه چیز از یک منظر خاص است.
دریافت فایل صوتی سخنرانی‌های این همایش
وی خاطرنشان کرد: پاندمی کرونا با توجه به ابعاد گسترده و تأثیرات عمیقی که داشت، پنجره جدیدی را باز کرد که همه چیز را از منظر آن ببینیم. همه‌گیری کرونا آن چنان شرایط ویژه‌ای را ایجاد کرد که زمان و عصر را به قبل و بعد از خود تقسیم کرد. به تعبیر برخی اندیشمندان علوم ارتباطات با بروز پاندمی کرونا گویی به یک جهان دیگر پرتاب شدیم.
رئیس مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی تصریح کرد: اگرچه پاندمی کرونا در همه حوزه‌ها تاثیر گذاشت ولی شاید بیشترین اثرگذاری را در حوزه آموزش عالی داشت. پاندمی کرونا در عین حال پدیده‌ای با تاثیرات تناقض‌نما (پارادوکسیکال) است یعنی در شرایطی که در اثر شکاف دیجیتال در دنیا عملا نوعی نابرابری آموزشی را سبب شد ولی در مقابل به دلیل دسترسی های بی سابقه‌ای که در سطوح مختلف حتی دوره‌های دانشگاهی ایجاد کرد به عدالت آموزشی کمک کرد.
وی خاطرنشان کرد: پاندمی کرونا، اقتضائات خاصی در حوزه اموزش عالی داشت، مثلا در ایران در حالی که طبق آمار رسمی تا قبل از پاندمی کرونا تنها یک درصد دانشجویان به صورت مجازی تحصیل می‌کردند، با بروز پاندمی ناگهان ۱۰۰ درصد آموزش عالی کشور مجازی شد. البته واقفم که آموزش عالی مجازی شئون خاص و تکنیک ها و ابزار و ادوات خاصی را طلب می کند و استفاده از بستر الکترونیک برای ارائه دروس به همان شیوه سنتی، آموزش مجازی به معنای واقعی نیست ولی به هر حال گام نهادن در همان مسیر است
میرزائی با بیان اینکه در شرایط پس از کرونا هم دانشگاهها کاملا حضوری نخواهند شد و در بهترین وضعیت با دوگانه یا همزیستی آموزش مجازی و حضوری مواجه خواهیم بود، اظهار داشت: آموزش مجازی تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی خاص خود را به همراه داشته و دارد. مثلا «سیالیت و لامکان شدن دانشگاه» که در نگاه‌های آینده‌نگرانه قبلی پیش‌بینی شده بود در عمل تحقق پیدا کرده است. در این شرایط بسیاری از اساتید توانستند، بدون اینکه اخلالی در فعالیت آموزشی آنها ایجاد شود از آلودگی و هزینه‌های فزاینده شهرهای بزرگ به روستاها پناه ببرند و نفسی تازه کنند.
میرزائی با بیان این که وضعیت خاص، اقتضائات ویژه دیگری را هم در سطوح خرد، میانه و کلان آموزش عالی داشته که باید به آنها توجه شود، اظهار داشت: با این که زحمات زیادی برای غلبه بر چالش های پاندمی کرونا کشیده شد و تدابیر مختلفی هم اندیشیده شد ولی هنوز هم با مشکلات زیادی در مدیریت این شرایط ویژه که نوعی «مدیریت مدیریت ناپذیران» را طلب می‌کند مواجهیم. مثلا برخی آیین نامه ها و ابلاغ هایی که از طرف ستاد کرونا و وزارت علوم منتشر شد در تناقض با امر واقع بود. مشکلی که در هر دو دولت با آن مواجه هستیم این است که در ستاد کرونا مثلا برای یک هفته بعد تصمیم گیری می‌شود غافل از اینکه وقتی سیستم آموزش‌عالی کشور این چنین دچار تغییر شده و مسایل زیادی از قبیل تامین خوابگاه و تغذیه و … وجود دارد، امکان اینکه با دستورالعملی ضربتی بتوان دانشگاهها را ظرف یک هفته بازگشایی کرد وجود ندارد و حتی امکان بازگشایی دانشگاه ها در آبان ماه که بارها بر آن تأکید شده بود فراهم نشد.
وی افزود: در مورد آموزش و پرورش که مشکل به مراتب بیشتر بود به طوری که بارها اعلام شد که مدارس ماه بعد باز می شوند ولی چند روز از موعد مقرر، خلاف آن اعلام شد یعنی متاسفانه، مدیریت ژله‌ای را که ضرورت این دوران بود کمتر شاهد بودیم.
رئیس مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی با تأکید بر ضرورت شناسایی مقتضیات شرایط جدید در سطوح مختلف آموزش عالی اظهار داشت: مؤسسه سعی کرد با برگزاری جلسه سلسله نشست‌های «از آموزش عالی کلاسیک تا آموزش عالی الکترونیکی» که به همت دکتر ماحوزی – معاون آموزشی و پژوهشی مؤسسه – و با حضور اندیشمندان مختلف برگزار شد و فراخوان و اجرای مجموعه‌ای از پژوهش‌ها که نتایج آن در همایش امروز ارائه شد، دیدگاه های کارشناسان و حاصل یافته‌های محققان را به مدیران آموزش عالی عرضه کند. البته با توجه به این که تحولاتی که به لحاظ ساختاری، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی نظام آموزش عالی را درگیر کرده منحصر به ایران نیست مجموعه‌ای از تجربیات جهانی را هم ترجمه و در اختیار مدیران آموزش عالی کشور قرار داده‌ایم که امیدوارم مجموعه این تلاش‌ها به تصمیم سازی های بهتر در حوزه آموزش عالی کمک کند.
در همایش «آموزش عالی در دوران کرونا و پساکرونا» پژوهش‌های انجام شده در مؤسسه با محوریت کرونا و آموزش عالی ارائه می‌شد. در پنل اول با محوریت «کرونا و فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی دانشگاهیان»، دکتر حسین میرزائی (دبیر علمی همایش)، دکتر عباس کاظمی، دکتر اعظم صنعت‌جو، دکتر سید مهدی متولیان، دکتر فرید عزیزی، دکتر احمد کلاته ساداتی و دکتر جبار رحمانی سخنرانی کردند.
در پنل دوم نیز با محوریت «کرونا و آینده آموزش عالی ایران» دکتر وحید یزدی فیض‌آبادی، دکتر فرناز عینی‌خواه، دکتر زهرا ماهر، دکتر رضا بگلو ، دکتر سمیه رحیمی و دکتر رضا ماحوزی سخنرانی کردند.
